فرآوری چوب برای استفاده در فضای باز
هدف از فرآوری چوب این است که چوب آلات اشباع شده با مواد حفاظتی ، بتوانند در مقابل حمله قارچها، حشرات و موریانه ها مقاومت کنند. و بدین وسیله دوام و پایداری آنها افزایش پیدا کند. شیوه های صنعت اشباع و فرآوری چوب در دنیا حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد و ۲ روش در این میان معروف است:
روش سلول پر یا روش بتل که نام مخترع آن است و دیگری سلول خالی یا روش روپینگ .
منظور از سلول پر و خالی آن است که در روش اول سلولهای چوب پر از مواد حفاظتی می شوند و در روش دوم خالی از آن (فقط دیواره سلولی آغشته به مواد می شود).
با وجود آن که روش های فرآوری و اشباع چوب فوق بسیار قدیمی است ، هنوز هم اصول آن با تغییرات جزیی در کشورهای پیشرفته (مالزی ، کانادا و استرالیا) در حال اجراست.
اشباع چوب و فرآوری چوب با قدمتی ۱۵۰ ساله
دستگاه های اشباع چوب و فراوری چوب با وجود گذشت بیش از ۱۵۰ سال از ابداع آنها هنوز هم با اصلاحات بسیار جزئی در کشورهای مختلف جهان مورد استفاده قرار دارد.
فرآوری چوب از گذشته تاکنون بر مبنای ۲ روش معروف بتل (سلول پر) و روپینگ (سلول خالی) صورت می گیرد. بعلاوه دستگاه های اشباع چوب و فرآوری چوب و روش های به کار رفته در کشورهایی چون مالزی ، کانادا و استرالیا کاملا شبیه آن چیزی است که در ایران استفاده می شود.
خط تولید چوب فرآوری شده
در این روشها طی فرآیندی مواد حفاظتی که به شکل مایعات سمی هستند، داخل سیلندرهایی هدایت می شوند و سپس با فشار به داخل چوب نفوذ می کنند.
البته پس از یک سال دستگاه اشباع و فرآوری چوب دیگری مبتنی بر روش روپینگ ساخته شده است که بسیار کامل تر از اولی است. با وجود این دو دستگاه در آزمایشگاه حفاظت چوب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، نیازهای اساسی آموزشی و پژوهشی مرتبط با فرآیند فرآوری چوب مرتفع شد. به گونه ای که تاکنون چندین پایان نامه و طرح کارشناسی و پژوهشی بر مبنای آن به انجام رسیده است.
عمر صنایع چوبی ۱۰ برابر می شود فرآوری چوب مقاومت آن را در مقابل حمله قارچها، حشرات مخرب چوب و بویژه موریانه ها افزایش می دهد. به عبارت دیگر، اشباع صحیح چوب آلات می تواند دوام و پایداری آنها را دهها برابر کند و موجب صرفه جویی صدها هزار مترمکعب چوب و جلوگیری از قطع درختان در هزاران هکتار جنگل تجارتی و صنعتی شود.
اهمیت اقتصادی فراوری چوب
دکتر امیدوار با اشاره به این که فرآوری چوب از نظر اقتصادی و اجتماعی توجیه دارد، می افزاید: مهمترین و موثرترین عوامل مخرب چوب قارچ ها و حشرات چوب خوار هستند، که خسارت های سنگینی به چوب آلات و سازه های چوبی وارد می کنند. مثلا خسارت قارچها در سال ۱۹۷۵ فقط در امریکا ۲۰۰ میلیون دلار تخمین زده شد.
همچنین گفته می شود که مرض لکه آبی یا اصطلاحا بیماری باختگی که در اثر حمله قارچهای بخصوص ایجاد می شود. سالانه میلیون ها دلار به چوب آلات صنعتی در امریکا خسارت وارد می کند.
طبق برآوردهای به عمل آمده ، متاسفانه در کشور ما میزان خسارت های وارده به چوب آلات استحصال شده از سوی قارچها و حشرات از جنگل تا تولید نهایی در کارخانه بین ۳۰ تا ۴۰ درصد است. ارزش اقتصادی این چوب آلات تخریب شده به حدی است که هر گونه سرمایه گذاری کلان در حفاظت و اشباع چوب را توجیه می کند.